ανοιξιάτικες μέρες, στο Βερολίνο

Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει μια πόλη; Τα κτήρια της; Το πράσινο; Οι κάτοικοι;

Ας μείνω στα κτήρια προς το παρόν - ποια μου άρεσαν τώρα που πήγα στο Βερολίνο;
Ξεκινάω με L. Mies Van der Rohe και την Νέα Εθνική Πινακοθήκη (Neue Nationalgalerie) στο Kulturforum, για να κάνω και σύνδεση με το προηγούμενο ποστ.

Τις ημέρες που πήγα εγώ, ατύχησα, καθότι το οικοδόμημα ήταν καλυμμένο με σημαιούλες γύρω-γύρω, σαν απλωμένη μπουγάδα, έχανε τελείως την αίγλη του. Όταν ήσουν μέσα ωστόσο, αντιλαμβανόσουν το μεγαλείο του χώρου, την γενναιοδωρία του φυσικού φωτός, τις θεϊκές λεπτομέρειες. Αναπόφευκτα, είναι ευχαρίστηση να βλέπεις έργα τέχνης μέσα σε τέτοιο χώρο.

Προκειμένου να φτάσω στο έργο του Mies, πέρασα από το Tiergarten και τα κτήρια των διάφορων πρεσβειών.

Είναι ωραία στο σύνολο τους και στον συγκεκριμένο περιβάλλοντα χώρο, ωστόσο δεν θα ξεχώριζα παρά μόνο δύο, αυτό της Μεξικάνικης πρεσβείας και αυτό της πρεσβείας των Σκανδιναβικών χωρών (είναι όλες μαζί στο ίδιο κτήριο, τι πολιτισμός!).

Το πρώτο μου φάνηκε ναίφ μέσα στη μονολιθικότητά του, το δεύτερο είναι σαν ζωντανός οργανισμός, με τις περσίδες/φολίδες/βλέφαρα στον εξωτερικό του χώρο, πιο οικολογικό και βιοκλιματικό, δε γίνεται...

Στην από κει πλευρά του κτηρίου του Mies, είναι η Potsdamerplatz, η οποία δεν με συγκίνησε. Με εντυπωσίασε, ναι, αλλά να αγγίξει την καρδιά μου, όχι. Τα κτήρια είναι τεράστια, όχι τόσο ως προς το ύψος, αλλά ως προς την έκταση που καταλαμβάνουν.

Εκείνο της Daimler, του Ρέντσο Πιάνο αν δεν κάνω λάθος, μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, μάλλον ως προς τη λεπτομέρεια της κατασκευής (πόσα τζάμια, πόσο ατσάλι, πόσες σκάλες!). Αλλά επειδή είμαι τουρίστας, πάρε και μια φωτό από το θόλο του Sony, που όλοι γιαυτό πάνε.

Από δω και πέρα, δεν τα θυμάμαι με τη σειρά, όπως μου έρθουν.

Τι να πεις για το Volksbühne… Μυρίζει ιστορία, κουλτούρα, καλώς εννοούμενη, και είναι και όμορφο, έτσι ήσυχο, αν και γίγαντας, στην πλατεία της Ρ. Λούξεμπουργκ. Ακόμα πιο ωραίο, το βράδυ.

Ο television tower κι αυτός τουριστικός κράχτης είναι, άσε που δεν το λες και κτήριο, αλλά σίγουρα δεν μπορείς να τον αγνοήσεις καθώς βολτάρεις μέσα στην πόλη. Μερικές φορές σου φαίνεται τόσο κοντά, δίπλα σου, έτσι κάνεις το χέρι και τον αγγίζεις, αλλά αυτός είναι μέτρα μακριά, και μέτρα ψηλά.

Εντυπωσιακό οικοδόμημα είναι το Marie-Elisabeth-Luders-Haus, δίπλα από το Reichstag, δίπλα στο ποτάμι. Είναι σα να λέμε η βιβλιοθήκη και τα βοηθητικά κτήρια του κοινοβουλίου, και είναι εντελώς επηρεασμένο στην αρχιτεκτονική από τον Louis Kahn (το έχει κάνει κάποιος Stephan Braunfels).

Ένα ακόμα εντυπωσιακό, όχι ωραίο, ωστόσο επιβλητικό και σίγουρα στρατευμένο κτήριο είναι αυτό που στεγάζει το εβραϊκό μουσείο, έργο του Πολωνού αρχιτέκτονα Daniel Libeskind. Δεν μου έρχεται στο μυαλό άλλο – σύγχρονο τουλάχιστον – κτήριο που να έχει τέτοια επίδραση στον επισκέπτη, να λειτουργεί έτσι ως προς το νόημα που αντιπροσωπεύει, το μήνυμα που θέλει να μεταδώσει, τον λόγο που έχει χτιστεί. Το εξωτερικό είναι καλυμμένο με τσίγγο (zinc, that is), το εσωτερικό όμως είναι έργο τέχνης από μόνο του.

Τα αλλοπρόσαλλα, ατάκτως ερριμμένα στον τοίχο, σαν χαρακιές, παράθυρα, τα νιώθεις και σαν χαρακιές στα μάτια, ή σαν ξύσιμο νυχιών στους τοίχους. Οι γωνίες, το παιχνίδι με τα ύψη και τα βάθη, τους μαύρους τοίχους και το φως, οκ, ομολογώ ότι με συνεπήραν.

Και φυσικά η αίθουσα του Memory Void, με τα χιλιάδες σιδερένια πρόσωπα σε απόγνωση, που βρίσκονται στο πάτωμα και περπατάς και τα πατάς και κροταλίζουν, μέσα στην απόλυτη σιωπή, αλλά δεν ακούει κανείς.

Αν ήταν προπαγάνδα, πάντως δούλεψε σωστά.

Για το τέλος, δυο κτήρια που πραγματικά μου άρεσαν. (Μα, τι περίεργα τα κτήρια στο Βερολίνο, είναι περίτεχνα, εντυπωσιακά, λίγα παλιά, πάμπολλα νέα, αλλά δύσκολο να τα αγαπήσεις).

Πρώτα, η εκκλησία του Κάιζερ Γουλιέλμου. Σίγουρα τουριστική η πρώτη φωτογραφία, με τα μπλε τζάμια, αλλά δεν μπορείς να την αποφύγεις, είναι τόσο, χμ, μπλε το φως που φέρνουν μέσα στο (νέο) κτήριο της εκκλησίας. Δεν θα έλεγα κατανυκτική την ατμόσφαιρα, μάλλον γαλήνια και πράα, έστω κι αν κάπως ψυχρή, λόγω της γαλάζιας ανταύγειας.

Ο καθαυτό ναός, που επέζησε βομβαρδισμών, κλπ, έχει την ιστορία του και είναι και πολύ εντυπωσιακός, αλλά εδώ δεν γράφω ιστορικά, βαριέμαι, δεν τα ξέρω κιόλας, πρέπει να τα ψάξω στην γουικιπίδια.

Το τελευταίο και καλύτερο: σχετικά παλιό, το έργο του Gropius για το Bauhaus Archiv. Έργο του Γκρόπιους έχουμε και στην Αθήνα, την αμερικάνικη πρεσβεία.

Το αφήνω ασχολίαστο, απλά να γράψω ότι μου αρέσει το Bauhaus, και στην αρχιτεκτονική και στο ντιζάιν, οπότε εκεί βρήκα πολύ υλικό για φωτογράφηση, χάζεμα, διάβασμα, και αγορά (θα’θελα, λέμε τώρα, αλλά μοναδικό το gift shop).