the ruins

Αυτή η φωτογραφία είναι από το εσωτερικό του θολωτού τάφου του Αγαμέμνονα στις Μυκήνες, δηλαδή, ο «Θησαυρός του Ατρέως».
Εμείς οι Έλληνες διαπρέπουμε στο να παίρνουμε θησαυρούς και να τους μετατρέπουμε σε σκουπίδια.

Όταν πηγαίνεις μικρό παιδί εκδρομή με το σχοελίο ή με τους γονείς, για να δεις «τα αρχαία», δεν καταλαβαίνεις και πολλά, δε σκέφτεσαι έξω από το κουτί. Και μεγάλος να γίνεις δηλαδή, δεν είναι σίγουρο ότι θα σου έρθει η συνδυαστική σκέψη, αλλά δεν είναι εκεί το θέμα τώρα.
Λοιπόν, ήθελα να γράψω ότι ο αρχαιολογικός χώρος των Μυκηνών μου φάνηκε – και πίστεψέ με, ήταν – εγκαταλελειμμένος. Στην τύχη του.
Κάτι μαραμένες πινακίδες/ επιγραφές, μάλλον της δεκαετίας του ‘80, προσπαθούσαν να περιγράψουν τι βλέπαμε δίπλα από κάθε πέτρινο όγκο, αλλά τα στοιχεία είναι τόσο επιγραμματικά και τσιγκούνικα (στην εποχή της εικόνας και των απλόχερων γραφικών), που δεν νομίζω ότι βοηθούν ιδιαίτερα τον επισκέπτη να συλλάβει το μεγαλείο του χώρου.

Και σε ένα τόσο όμορφο τοπίο…
Οι επιγραφές αυτές λοιπόν έχουν μαραθεί, έχουν ξεπεραστεί, καλύτερα για ταφόπλακα παρά ως αντικείμενο που διαδραματίζει ενεργό ρόλο σε ένα τέτοιο χώρο.

Τόσοι φιλόλογοι σε αυτόν τον τόπο, τόσοι εραστές της ιστορίας και των γραμμάτων, ένας δε βρέθηκε να αγαπήσει λίγο αυτό το μέρος, να ξεφύγει από τις άτεγκτες πρακτικές του παρελθόντος, να εμπνευστεί κάτι πρωτότυπο, ή έστω, καλύτερα, να προσπαθήσει απλά να περιγράψει το χώρο ώστε να τον κατανοήσει κανείς ουσιαστικά - και όχι να αναγράψει ένα ξερό, πχ, «Πτέρυγα Α, οικίσκοι περιοίκων».
Πες μας λίγο για την ιστορία αυτών των περιοίκων, γράψε τι στο καλό θέλουν οι οικίσκοι μέσα στα τείχη και γιατί κάποιοι άλλοι βρίσκονται εκτός των τοιχών, βάλε μας λίγο στο κλίμα της ζωής τότε, κάνε μας να νιώσουμε μια Εμπειρία και μην επαφίεσαι στο φιλότιμο/γνώση/πατριωτισμό (ε;;) του καθενός ότι θα συγκινηθεί και μόνο βλέποντας κάτι μισογκρεμισμένες κοτρόνες.
Τελοσπάντων, πιο πάνω, στο ανάκτορο (βάλε και μια φωτογραφία του "πως-σκατά-εικάζουμε-ότι-ήταν-στην-αρχαία-πραγματικότητα-το-ρημάδι(κυριολεκτικά)-το-ανάκτορο"), το σημείο στο οποίο βρισκόταν η κυκλική εστία και ο θρόνος του άνακτα, είναι καλυμμένο με ένα χοντρό, ορθογώνιο παραλληλόγραμμο νάιλον, στερεωμένο γύρω γύρω με τσουβαλάκια χαλίκι. Τσουβαλάκια χαλίκι για να μην παίρνει το νάιλον ο αέρας. Και στη μέση η λακούβα με το νερό που έχει μαζευτεί από τη βροχή...

Οκ, αντιλαμβάνομαι ότι ένα γυαλί μπορεί να σπάσει, αλλά κάποιο άλλο υλικό θα υπάρχει για να χρησιμοποιηθεί αντί για νάιλον, ώστε, και να βλέπουμε οι επισκέπτες τι κρύβεται από κάτω και να προστατεύεται ό,τι είναι να προστατευτεί, χωρίς να δείχνει γύφτικο και προχειροφτιαγμένο.
Οι δε σιδερένιοι (τρυπητοί) διάδρομοι που ενώνουν τα μνημεία μεταξύ τους, μοιάζουν με ξεπέταγμα του όποιου κατασκευαστή/σχεδιαστή και προφανώς, όχι προσπάθεια μινιμαλισμού. Άσε που είναι και επικίνδυνοι, καθώς δεν μπορείς να περπατήσεις με σταθερότητα πάνω σε αυτούς.
Το μουσείο, ουσιαστικά άδειο. Διότι, η χρυσή μάσκα του βασιλιά είναι στο Μουσείο της Αθήνας. Τίθενται θέματα ασφάλειας (;), αλλά μην περιμένεις και τουριστική (ή όποια άλλη) ανάπτυξη της περιφέρειας, όταν απομακρύνεις κάθε πλούτο από τον τόπο του και τον μεταφέρεις αλλού.

Τα εκθέματα που υπάρχουν στο μουσείο των Μυκηνών ασφαλώς και είναι σημαντικά, έστω και λιγότερο γνωστά και «πιασάρικα» από την προαναφερθείσα μάσκα. Αλλά απουσιάζει ένας ολοκληρωμένος παραλληλισμός, μια σύγκριση, μια χρονική τοποθέτηση σε σχέση με άλλους πολιτισμούς, είτε ελληνικούς (Μινωικός), είτε ξένους (πχ, Κινέζοι, Αιγύπτιοι) ή με διάφορες μορφές της σύγχρονης τέχνης( πχ, αφηρημένη τέχνη), ώστε να αντιληφθεί κανείς τη μοναδικότητα του μυκηναϊκού πολιτισμού και την συμβολή του στον ρου της ιστορίας. Υπάρχουν βέβαια κάποιες αναφορές, αλλά, ελλιπείς.

Και υπάρχουν και κάποιες «ξένες» λέξεις στην ελληνική περιγραφή των εκθεμάτων, πχ ενώτιον. Εμένα μ’αρέσουν τα σκουλαρίκια και την ξέρω τη λέξη, και είναι και εύκολη να την καταλάβεις και κάνω και λίγη πλάκα αυτή τη στιγμή, αλλά πόσο σνομπίστικο και απαξιωτικό για τον επισκέπτη σου είναι να χρησιμοποιείς αρχαίες λέξεις, χωρίς να τοποθετείς την σύγχρονη μετάφραση τους σε παρένθεση, για αυτούς που δεν λέγονται Μπαμπινιώτης στο επώνυμο;
Γενικά τα πράγματα είναι πολύ πίσω, και με εκνευρίζει αφάνταστα που πχ, στο παλάτι των Βερσαλιών στη Γαλλία, έχουν κάνει ολόκληρο θέμα το κρεβατάκι του Λουδοβίκου, το σεντονάκι του Λουδοβίκου, την κάθε άχρηστη βλακεία ενός σελέμπριτι (τελικά) βασιλιά, ενώ στις Μυκήνες θα μπορούσε να έχει χτιστεί ολόκληρο "πνευματικό κέντρο" με θεματικές ενότητες και αναπαραστάσεις του συγκεκριμένου πολιτισμού, με αναφορές στην τεχνογνωσία του, την τέχνη, την καθημερινή ζωή, ή ό,τι άλλο σημαντικό.
Δεν ξέρω τι με έπιασε και μιλάω για τα αρχαία, εγώ μια απλή εκδρομή πήγα.
Όμως μάλλον με ενόχλησε τελικά που μια ολόκληρη ομάδα παιδιών (γερμανάκια;), κουτρουβαλιαζόντουσαν και τραγουδούσαν μέσα στον τάφο (για να ακούσουν την αντήχηση - μάλλον όμως μπερδεύτηκαν με το θέατρο της Επιδαύρου, λίγο πιο δίπλα), ο οποίος σε κάθε περίπτωση, τάφος είναι και απαιτεί σεβασμό και σχετική σεμνότητα. Αλλά, δεν φταίνε τα παιδιά, αν εμείς δεν ξέρουμε να δείξουμε τη σημασία του χώρου και να μεταφέρουμε το νόημα της επίσκεψης σε έναν ξένο.
Και εκνευρίζομαι που έγιναν πρόσφατα όλα αυτά τα σκάνδαλα σε σχέση με το υπουργείο πολιτισμού και κανείς δημοσιογράφος δεν ψάχνει πέρα από ένα ηλίθιο dvd ή ένα παραφουσκωμένο τραπεζικό λογαριασμό.
Και που εναποθέτουμε όλες τις ελπίδες μας (και ποιος ξέρει και πόσα χρήματα) στο να στήνουμε μια έξωθεν εμπνευσμένη και μάλλον κιτσάτη τελετή στην αρχαία Ολυμπία για να ανάψουμε μια ανούσια πλέον φλόγα να πάει να διαφημίσει τη χώρα μας στα πέρατα του κόσμου, ενώ μέσα στην ίδια μας τη χώρα, βγάζουμε μόνοι μας τα μάτια μας και καταστρέφουμε σταδιακά ό,τι καλό μας έχει απομείνει.
It’s all greek to me, ή μάλλον όλα μου φαίνονται κινέζικα, κυριολεκτικά και μεταφορικά….