κορκ όουκ

δρυς, φελλοφόρος (cork oak)

Ο τρύγος μπορεί να τελείωσε, αλλά θα περάσει αρκετός χρόνος – μπορεί λίγοι μήνες, μπορεί και έτη, ανάλογα με την απαιτούμενη διάρκεια παλαίωσης – ωσότου το κρασί να εμφιαλωθεί.

Θα έλεγε κανείς ότι η τελική πινελιά, η τελευταία ανθρώπινη φροντίδα στο τέλος της παραγωγής και λίγο πριν την κατανάλωση, είναι η τοποθέτηση του φελλού.

Δεν είναι τυχαία κίνηση, στα κρασιά κάποιας ποιότητας τουλάχιστον. Κι αυτό γιατί ο φελλός αλληλεπιδρά με το κρασί, που χρειάζεται αυτά τα απειροελάχιστα μόρια αέρα να εισχωρήσουν στη φιάλη, προκειμένου να συνεχιστεί η επιθυμητή διαδικασία της παλαίωσης, όση επιδέχεται το κάθε κρασί.

Πρέπει όμως και η φιάλη τοποθετηθεί σωστά: ξαπλωτή, ώστε το κρασί να διαβρέχει τον φελλό και να τον κρατάει υγρό – διαφορετικά, με όρθιο το μπουκάλι ο φελλός είναι μακριά, σταφιδιάζει και συρρικνώνεται από τη μοναξιά, αφήνοντας παραπάνω από τον επιτρεπόμενο αέρα να εισχωρήσει στη φιάλη και έτσι να οξειδώσει το κρασί και να το καταστρέψει.
Έχει ένα κακό ο φελλός, και δεν κάνει διάκριση ούτε στα ακριβότερα και πλέον παλαιωμένα κρασιά: όχι, δεν υπάρχουν κοινωνικοοικονομικές διακρίσεις εδώ, ακόμα και μια πανάκριβη, σπάνια φιάλη, φυλαγμένη ως κόρη οφθαλμού για εκείνη την ιδιαίτερη περίσταση, μπορεί να αποδειχτεί «φελωμένη», τραγικά ακατάλληλη για πόση. Η προσμονή της απόλαυσης λήγει άδοξα…

Δε φταίει το κρασί, ούτε θα πάθεις κάτι αν το πιεις, αλλά η μυρωδιά, ώ, τι απαίσια μυρωδιά, σαν κομμένο αυγό ή πατάρι που έχει πιάσει μούχλα. Εξαιτίας αυτής της απευκταίας, πλην όμως εντελώς τυχαίας παρουσίας «κακού φελλού» είναι που δοκιμάζει αρχικά ένα άτομο το κρασί στα εστιατόρια, προτού κεραστεί ολόκληρη η παρέα. Γιαυτό και κάθε νέα φιάλη που ανοίγεται πρέπει να δοκιμάζεται, έστω κι αν η πρώτη στη σειρά ήταν καλή, δεν σημαίνει ότι θα είναι και η επόμενη.
Γιατί μας τα χαλάει έτσι ο φελλός; Μπορεί να φταίει ο άνθρωπος γιαυτό. Η άσχημη ετούτη μυρωδιά που μεταδίδεται και στο κρασί, προκαλείται από την ουσία TCA, η οποία πιθανώς να εμφανίζεται στο φελλό λόγω της υπερβολικής χρήσης ζιζανιοκτόνων και άλλων χημικών στο περιβάλλον, αλλά και λόγω των χημικών που χρησιμοποιούνται για την αποστείρωση του φελλού.

Σε κάθε περίπτωση, παρόλο που η χρήση συνθετικών φελλών, ακόμα και βιδωτών πωμάτων, έχει εξαπλωθεί κατά πολύ στη βιομηχανία του κρασιού, οι παραδοσιακοί, πιο πρεστιζάτοι, ενδεχομένως και πιο ποιοτικοί οίκοι, επιμένουν στο φυσικό φελλό. Ο οποίος παράγεται από την φελλοφόρο δρυ (βελανιδιά), δέντρο που καλλιεργείται για το σκοπό αυτό, κυρίως στην Πορτογαλία, αλλά και στην Ισπανία, Γαλλία, Μαρόκο, Αλγερία.

Η wikipedia αναφέρει ότι η δρυς η φελλοφόρος ζει μέχρι 150- 250 χρόνια, ο κορμός της δε αποτελείται από παχύ φλοιό, που μετά από επεξεργασία μας δίνει το φελλό που λέγαμε. Ο πρώτος φελλός (virgin cork) «δίνεται» αφού το δέντρο γίνει 25 χρονών, και από κει και πέρα η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί (δηλαδή να ξαναβγεί ο φλοιός και να αποκτήσει πάλι το επιθυμητό πάχος) κάθε 10 με 12 χρόνια, μέχρι και 12 συνολικά φορές στη ζωή μιας τέτοιας δρυός. Η διαδικασία γίνεται χειρωνακτικά και λένε ότι δεν πληγώνει το δέντρο.

φωτό από το apcor.pt